zaterdag 19 april 2014

Volkseigene Betrieb Schallplatten Berlin

In Berlijn heb je een paar prima platenzaken waarvan je als vinyl'o'fiel heel blij van wordt. Vlakbij de Gedächtsniskirche is er een en op de Kastanienallee zijn er twee, zo'n beetje tegenover elkaar. Bij een van die twee kocht ik in mei een geweldige bigband-elpee van Quincy Jones met opnames uit begin jaren '60. Misschien overbodig, maar Quincy Jones is de producer en arrangeur van de bestverkochte popplaat aller tijden: Thriller van Michael Jackson.

Op de hoes wordt Jones aangeprezen: als 'swingendste und vitalste Kraft des zeitgenössischen Jazz'. Dat klinkt toch prachtig! Ik was blij verrast toen de plaat een originele DDR-uitgave bleek te zijn van het label Amiga, gemaakt door de Volkseigene Betrieb Schallplatten Berlin ergens eind zestiger jaren. En van goede kwaliteit bovendien! Overigens is het een 'Übername von Phonogram DDR'.

Ik ben dan toch benieuwd hoe dat indertijd ging. Was er een Volkskommission die bepaalde welke CD's er werden uitgebracht en welke niet? Wat zijn de criteria voor socialistisch verantwoorde jazz? En zijn die in de loop der tijd veranderd? Gelukkig is er al weer sinds enige tijd dat prachtige internet, dat ongetwijfeld ook in dit geval mijn vragen kan beantwoorden. Een webonderzoekje dus.

Een eerste bevinding is dat er Amiga-LP's te koop zijn via internet, en niet weinig ook! En ja hoor, er is een lemma voor Amiga in de Duitse Wikipedia waarmee ongetwijfeld alle vragen zullen worden beantwoord.

Het Ministerie voor Cultuur voerde een zekere Kulturpolitik en bepaalde welke platen mochten uitgegeven en welke niet. Het criteria was om de 'künstlerische Qualität mit bürgerlich-humanistischer bzw. sozialistischer Haltung zu vereinen'. Nou, daar valt Quincy Jones inderdaad wel onder ja.

Er zijn in het bestaan van de DDR duidelijke ontwikkelingen in de strengheid in de leer. Vanaf halverwege de zestiger jaren werd er westerse muziek onder licentie door Amiga uitgegeven. Beatles en Bob Dylan waren de eersten. In de zeventiger jaren werd de Kulturpolitik strenger, met als gevolg dat steeds minder westerse producten werden uitgebracht. Omdat de socialistische pophelden uit eigen land steeds minder populair werden, ging het aantal westerse uitgaven, waar wel vraag naar was, zo tegen 1980 weer omhoog. Alsof de markt in de goede oude tijd niets te vertellen had!
Na de Wende in ieder geval: Amiga bleek niet levensvatbaar en werd in 1994 met de hele collectie overgenomen door Sony-BMG.

De hoezen van alle Amiga-uitgaven werden gemaakt door VEB Gotha-Druck in maximaal vierkleurendruk. Voor de licentieuitgaven waren ze wel gebaseerd op de originele hoes, waarin zo af en toe een het regime onwelgevallig detail werd gewijzigd. En wat ook zo goed is: alle LP's hadden een eenheidsprijs van 16,10 DDR-Mark. Dat staat inderdaad ook op mijn plaat. Dan nog even in de categorie weetjes: de best verkochte Amiga-plaat ooit (1,4 miljoen stuks) is Weihnachten in Familie met Frank Schöbel en - dat moet een DDR-artiestennaam zijn denk je dan, maar nee, het is toch echt een Spaanse Ossie - Aurora Lacasa. Prachtig basismateriaal voor een kerstkaart volgend jaar!